Het belang van een ouderraad en effectieve participatie
Ouders kunnen op allerlei manieren betrokken zijn op school. Als leespapa, komen helpen op klusjesdagen, een eetfestijn mee organiseren of mee nadenken over het gezondheidsbeleid op school. Er zijn massa’s mogelijkheden en ze hebben allemaal hun meerwaarde. Want ouderbetrokkenheid op school is het rijkst als die afgestemd is op de interesses en mogelijkheden van de ouders en de context van de school.
Eén van de minder bekende vormen van ouderbetrokkenheid is het positief meedenken van ouders, vaak (maar niet noodzakelijk) in de structuur van een ouderraad. Het belang kan nochtans moeilijk overschat worden.
Ten eerste is er het juridische argument. Het participatiedecreet van 2004 bepaalt dat er op school een ouderraad kan worden opgericht, naast de leerlingenraad en de pedagogische raad. Als 10% van de ouders hierom vraagt, is de school ook verplicht een ouderraad op te richten. De ouderraad bestaat uit ouders. Het is een panel waar ideeën van de schoolraad of het schoolteam worden afgetoetst. De ouderraad kan op vraag of op eigen initiatief een advies formuleren aan de schoolraad. Op die manier werkt de ouderraad dus binnen de contouren van de schoolraad, die voor het GO! vervat zit in het Bijzonder Decreet betreffende het Gemeenschapsonderwijs (1998). Dat heeft als voordeel dat er duidelijkheid is rond te behandelen thema’s, procedures, mogelijkheden maar ook grenzen. Hiermee is dan ook het speelveld afgebakend. Als het van bij de start duidelijk is tot waar ieders bevoegdheden gaan en wat de spelregels zijn, kunnen we tot een positieve samenwerking tussen ouders en school komen. Dat verklaart ook waarom we vanuit GO! ouders absoluut voorstander zijn van een weloverwogen gezamenlijke start van een ouderraad, in plaats van een scenario waar 10% van de ouders de opstart van een ouderraad afdwingt.
Naast het juridische argument zijn er ook verschillende instrumentele argumenten. Zo leidt participatie tot een efficiënter en kwaliteitsvoller (school)beleid. Het is een manier om aan kwaliteitszorg te doen. Dat is meteen een eerste instrumenteel argument om effectieve participatie te organiseren op school. De ouders zijn – net als de leerlingen – gebruikers van de school. Ze kijken met een specifieke bril naar de school en zijn op die manier een interessant en leerrijk klankbord voor de school. De structuur van de ouderraad maakt dit hanteerbaar, doordat ze als officiële afvaardiging van de ouders deze rol kan opnemen. Het schoolbeleid wordt zo inhoudelijk steviger. Dit betekent niet dat elke wens van elke individuele ouder wordt omgezet in acties, maar wel dat de school meer doordachte keuzes maakt. De school blijft eindverantwoordelijke, maar wel een eindverantwoordelijke die graag de mening van alle betrokkenen op basis van gelijkwaardigheid meeneemt.
Een tweede instrumenteel argument gaat over het draagvlak dat gecreëerd wordt door participatie. Beslissingen of veranderingen waarbij schoolteam, leerlingen en ouders echt betrokken zijn, zullen sneller een draagvlak vinden en op minder weerstand stuiten. Hierbij is het wel noodzakelijk dat er echte interesse is in de visie van de ouders want schijnparticipatie wekt net meer weerstand op.
Tot slot is er het morele argument, dat verwijst naar de intrinsieke waarde van participatie. Het zit namelijk in het DNA van het GO! om samen school te maken. Een participatief klimaat op school geeft leerlingen en ouders mogelijkheden om te participeren en legt tegelijk ook de fundamenten voor meer betrokkenheid bij alle leerlingen en ouders. Zo wordt een participatief klimaat zowel middel als doel en is de cirkel rond.